Möcüzəvi molekul: DNT

Molekulyar səviyyədə bura qədər araşdırdıqlarımızın göstərdiyi kimi, amin turşularının meydana gəlməsi təkamülçülər tərəfindən heç bir şəkildə aydınlaşdırıla bilməmişdir. Zülalların meydana gəlməsi isə sözün əsl mənasında müəmmadır. Problem isə yalnız amin turşusu və zülallarla məhdudlaşmır: bunlar yalnız başlanğıcdır. Hüceyrə deyilən mükəmməl varlıq təkamülçülər üçün nəhəng boşluq meydana gətirir. Çünki hüceyrə yalnız amin turşusu quruluşlu zülallardan meydana gəlmiş bir yığın deyil. Yüzlərlə inkişaf etmiş sistemi olan, insanın hələ də bütün sirlərini aça bilmədiyi qarışıqlıqda bir canlıdır. Halbuki, əvvəl də ifadə etdiyimiz kimi, təkamülçülər nəinki bu sistemlərin, hüceyrənin hissəciklərinin belə, necə meydana gəldiklərini açıqlaya bilmirlər.

Həyatın mənşəyini təsadüflərlə açıqlamaq cəhdində olan təkamül nəzəriyyəsi hüceyrənin quruluşunun ən təməlindəki bu molekulların varlığına belə, məntiqli izah verə bilmir, genetika elmindəki irəliləmələr və nuklein turşularının, yəni DNT və RNT-nin kəşfi isə nəzəriyyə üçün yeni problemlər meydana gətirir.

1955-ci ildə iki alimin -C.Uotson (James Watson) və F.Krik (Francis Crick)- DNT haqqında apardıqları müşahidələr biologiyada yeni cığır açdı. Bir çox alim genetika mövzusuna yönəldi. İllərlə davam edən tədqiqatlar nəticəsində nəhayət DNT-nin quruluşu öyrənildi.

Burada DNT-nin quruluşu və funksiyası haqqında əsas bir neçə məlumatı vermək istəyirik:

Bədəndəki 100 trilyon hüceyrənin hər birinin nüvəsində olan DNT adlı molekul insan bədəninin qüsursuz yaradıldığını sübut edir. Bir insana aid bütün xüsusiyyətlərin məlumatı, xarici görünüşdən daxili orqanlarının quruluşlarına qədər hər məlumat DNT-nin içində xüsusi şifrə sistemi ilə qeydiyyatdadır. DNT-dəki məlumat bu molekulu meydana gətirən dörd xüsusi molekulun düzülüş sırası ilə kodlanmışdır. Nukleotid (və ya əsas) adlandırılan bu molekullar adlarının baş hərfləri olan A, T, G, C ilə ifadə edilirlər. İnsanlar arasındakı bütün quruluş fərqləri bu hərflərin düzülüş vəziyyətləri arasındakı fərqdən yaranır. Bir DNT molekulunda təxminən 3.5 milyard nukleotid, yəni 3.5 milyard hərf vardır.

Bir orqana və ya bir zülala aid olan DNT üzərindəki məlumatlar gen adlanan xüsusi hissələrdə yerləşir. Məsələn, gözə aid məlumatlar bir sıra xüsusi gendə, ürəyə aid məlumatlar bir sıra başqa gendə olur. Hüceyrədəki zülal istehsalı da bu genlərdəki məlumatlardan istifadə edilərək aparılır. Zülalların quruluşunu meydana gətirən amin turşuları DNT-də iştirak edən üç nukleotidin arxa-arxaya sıralanması ilə ifadə edilmişdir.

Bədənimizdəki orqanların hər biri fərqli sayda gen tərəfindən idarə edilir. Məsələn, dəri 2559, beyin 29930, göz 1794, tüpürcək vəzi 186, ürək 6216, sinə 4001, ağciyər 11581, qaraciyər 2309, bağırsaq 3838, skelet əzələsi 1911 və qan hüceyrələri 22092 gen tərəfindən idarə edilir.

DNT-dəki hərflərin düzülüş sırası insanın quruluşunu ən incə detallarına qədər təyin edir. Boy, göz, saç və dəri rəngi kimi xüsusiyyətlərlə yanaşı, bədəndəki 206 sümüyün, 600 əzələnin, 10.000 eşitmə sinir şəbəkəsinin, 2 milyon optik sinir şəbəkəsinin, 100 milyard sinir hüceyrəsinin və 100 trilyon hüceyrənin planları tək bir hüceyrənin DNT-sində mövcuddur.

Burada bir cəhətə də diqqət etmək lazımdır. Bir geni meydana gətirən nukleotidlərdə meydana gələn bir sıralama səhvi o geni tamamilə faydasız hala gətirir. İnsan bədənində 200 min gen olduğu düşünülsə, bu genləri əmələ gətirən milyonlarla nukleotidin doğru sıralamada təsadüfən əmələ gələ bilməsinin qeyri-mümkünlüyü daha yaxşı aydın olar. Təkamülçü bioloq olan Solsberi (Salisbury) bu mümkünsüzlüklə əlaqədar olaraq bunları söyləyir:

Orta böyüklükdəki bir zülal molekulu təxminən 300 amin turşusu ehtiva edir. Buna nəzarət edən DNT zəncirində isə təqribən 1000 nukleotid tapılacaq. Bir DNT zəncirində dörd növ nuklein olduğu xatırlanarsa, 1000 nukleinlik bir sıra 41000 fərqli şəkildə ola biləcək. Kiçik bir loqarifm hesabı ilə tapılan bu rəqəm isə ağılın qavrama sərhədinin çox kənarındadır.38

41000-də bir, kiçik bir loqarifm hesabı nəticəsində 10620-ə bərabər olur. Bu rəqəm 10-un yanına 620 sıfır əlavə olunması ilə əldə edilir. 10-un yanında 11 dənə sıfır 1 trilyonu ifadə edərkən, 620 dənə sıfırlı bir rəqəmin qavranılması mümkün deyil.

Təkamülçü prof. dr. Əli Dəmirsoy da bu mövzuda bu etirafı etmək məcburiyyətində qalır:

Bir zülalın və nüvə turşusunun (DNT-RNT) əmələgəlmə şansı ağıla sığmaz bir ehtimaldır. Hətta müəyyən bir zülal zəncirinin ortaya çıxma şansı astronomik deyiləcək qədər azdır.

Bütün bu qeyri-mümkünlüklərlə yanaşı, DNT çox çətin reaksiyaya girən bir quruluşa malikdir. Çünki DNT cüt zəncirdən meydana gəlmiş möhkəm bir spiral şəklindədir. Bu baxımdan da canlılar aləminin əsası olması düşünülə bilməz.

Bundan başqa, DNT yalnız zülal quruluşundakı bir sıra fermentlərin köməyi ilə cütlənə bilərkən bu fermentlərin sintezi də ancaq DNT-dəki məlumatlar əsasında reallaşır. Hər ikisi də bir-birindən asılı olduğundan, cütləşmənin meydana gələ bilməsi üçün ikisi də eyni anda mövcud olmalıdır. Ya da ikisindən birinin daha əvvəl yaradılmış olması zəruridir. Amerikalı mikrobioloq H.Yakobson (Homer Jacobson) bu mövzuda belə deyir:

İlk canlının ortaya çıxdığı zaman çoxalma planlarının, ətrafdan maddə və enerji təmin etmənin, böyümə sırasının və məlumatları böyüməyə çevirəcək mexanizmlərin hamısına aid əmrlərin o anda bir yerdə olması gərəkir. Bunların hamısının kombinasiyası isə təsadüfən reallaşa bilməz.40

Yuxarıdakı ifadələr 1955-ci ildə, yəni C.Uotson və F.Krik tərəfindən DNT-nin quruluşunun açılmasından iki il sonra yazılmışdı. Ancaq elmdəki bütün nailiyyətlərə baxmayaraq, bu problem təkamülçülər üçün həlsiz qalmağa davam edir. Qısası, törəmədə DNT-yə duyulan ehtiyac, bu artma üçün bəzi zülalların mövcud olma zəruriliyi və bu zülalların da DNT-dəki məlumatlara görə hazırlanma məcburiyyəti təkamül fərziyyələrini tamamilə əsassız edir.

Məsələn, alman alimlər Yunker (Junker) və Şerer (Scherer) də kimyəvi təkamül üçün lazım olan molekulların hamısının sintezinin ayrı-ayrı şərtlər tələb etdiyi və nəzəri olaraq belə əldə edilmə metodu bir-birindən fərqli bir çox maddənin bir yerə gəlmə şansının heç olmadığını belə izah edirlər:

İndiyə qədər kimyəvi təkamül üçün lazım olan bütün molekulların əldə ediləcəyi bir təcrübə bilinmir. Başqa sözlə, müxtəlif molekullar fərqli yerlərdə çox uyğun şərtlərdə çıxarılıb, hidroliz və fotoliz kimi zərərli amillərə qarşı qorunub yeni bir reaksiya bölgəsinə daşınmalıdır. Burada təsadüfdən bəhs edilə bilməz, çünki belə bir hadisənin öz-özünə reallaşma ehtimalı yoxdur.41

Qısası, təkamül nəzəriyyəsi molekulyar səviyyədə reallaşdığı iddia edilən təkamüllə meydana gəlmələrin heç birisini sübut etmir. RNT molekulunun necə olub ki, özünə bir hüceyrə pərdəsi tapdığı, daha sonra hüceyrə orqanoidlərini necə ortaya çıxardığı kimi bir çox sual cavabsız qalır.